Północne ¶ciany Jaworowych Szczytów z Doliny Zadniej Jaworowej.
Fot. Janusz Chmielowski |
Wej¶cie w r. 1905 na Żabiego Konia zamknęło w Tatrach epokę zdobywania dziewiczych szczytów. Uwaga elity wspinaczkowej zwróciła się ku „problemom” sportowym, głównie czekaj±cym na zauważenie wielkim graniom i ¶cianom. Do grona pionierów nowego pr±du należało paru taterników z Niemiec, a w¶ród nich pochodz±cy z Łużyc i studiuj±cy a póĽniej pracuj±cy naukowo we Wrocławiu Alfred Martin. Znał on Alpy, ale zakochał się w Tatrach, w których w r. 1908 bawił po raz piętnasty. Wspinał się w towarzystwie rodaków – latem i zim±, dużo przy tym – co ważne – o Tatrach pisał, przez kilka lat w czołowych górskich periodykach Niemiec i Austrii pełni±c rolę kronikarza taternictwa. W zeszycie 18 naszej Biblioteczki Historycznej opublikowali¶my przekład jego artykułu „Winterliche Bergfahrten in der Hohen Tatra”, ogłoszonego w „Österreichische Alpenzeitung” 1907. Poprzedzili¶my go krótkim życiorysem Martina, postaci – chociaż działał w Tatrach tylko parę lat – mocno wpisanej w historię taternictwa pocz±tku XX wieku. Swoj± literack± relację z dwóch wyróżniaj±cych się wspinaczek lata 1908 zamie¶cił on w tomie 44 „Jahrbuch des Schweizer Alpenclub” (1908–1909). Chodziło o wej¶cia graniowe i ¶cianowe w masywach Mięguszowieckich i Jaworowych Szczytów. Nowe drogi z uznaniem przyjęły kręgi polskie a „Taternik” z 1 paĽdziernika 1908 uj±ł je w krótkie noty:
Techniczne opisy obydwu przej¶ć ukazały się w „Taterniku” 1908 s. 91–92 oraz w rocznikach Akademischer Alpenverein Berlin (1908, s. 23) i Akademischer Alpenverein Leipzig (1908–09 s. 128). Cenna relacja szwajcarska – mimo iż zawierała pełne uznania słowa o taternictwie polskim i że Kordys dostrzegł w niej jeden z najlepszych artykułów, „jakie się kiedykolwiek o Tatrach ukazały w obcej literaturze” – nie została nigdy przyswojona czytelnikom polskim. Po stu latach publikujemy j± w pierwszym polskim przekładzie – z rocznika SAC wypożyczonego nam z własnych zbiorów przez pana Heinza Gröpela z Hohenwart w Niemczech. W tłumaczeniu nazwy niemieckie zastępujemy współczesnymi nazwami polskimi, oryginalne zachowuj±c w nawiasach. Typowe dla stylu Martina liczne równoważniki zdań w kilku miejscach rozwijamy, dodaj±c domy¶lne podmioty lub orzeczenia. Ozdob± artykułu – pisanego w kontakcie z Januszem Chmielowskim – jest seria 13 trafnie dobranych zdjęć autorstwa J. Berwińskiego, J. Chmielowskiego, M. Dudryka, K. Jordana, Z. Klemensiewicza, St. Krygowskiego, J. Ma¶lanki i J. Szabó. Pokazywały one tereny działania autora, miały jednak zarazem duże znaczenie jako promocja nieznanych zachodnim czytelnikom Tatr. Dla polskiego odbiorcy s± mniejsz± atrakcj±, dlatego większo¶ć z nich pomijamy, tym bardziej, że nasza technika reprodukcyjna jest więcej niż skromna. Wspinaczkę graniami na Mięguszowiecki Szczyt opisał też Hermann Rumpelt w „Österreichische Alpenzeitung” z sierpnia 1909 r., co odnotował „Taternik” z 1 paĽdziernika 1909 roku.
Józef Nyka
|
GBH0000 | 29 (2009) |
GBH0000 | SOMMER 1908 IN DER HOHEN TATRA | 29 (2009) |