IRENA PAWLEWSKA-SZYDŁOWSKA
LU, HELCIA, GŁUSKULA
Helena Dłuska 1892–1921
[Helena Dłuska]
Opracowanie, przypisy i redakcja: Monika Nyczanka
  

Copyright (c) 2013 by Józef Nyka


Helena Dłuska [ur. 13.IV.1892 w Paryżu, zm. 16.X.1921 w Chicago, zob. s. 27], córka Bronisławy i Kazimierza Dłuskich. Jedna z najwybitniejszych taterniczek sprzed I wojny ¶wiatowej. Mieszkała w Zakopanem i od wczesnej młodo¶ci chodziła dużo po Tatrach, głównie w towarzystwie swej kuzynki, Ireny Pawlewskiej (-Szydłowskiej). Obie należały do pierwszych samodzielnych taterniczek, gdyż chodziły na drogi taternickie również i bez mężczyzn, we dwójkę, już w wieku 16 lat. W 1908 dokonały I wej¶cia z Hlińskiej Doliny now± drog± na Szczyrbski Szczyt, co było pierwszym problemem taternickim rozwi±zanym przez same kobiety. Ponadto, w towarzystwie Tadeusza Pawlewskiego i Tadeusza ¦wierza, Dłuska w 1909 dokonała I wej¶cia na ¦wistowy Róg oraz I wej¶cia nowymi drogami na Zachodni± Rówienkow± Turnię i Graniast± Turnię. Już od 1908 była członkiem ST TT. W paĽdzierniku 1909, podczas samotnej wspinaczki na Kominach Str±żyskich miała wypadek i odt±d z powodu kalectwa stopy uprawiała w Tatrach już tylko turystykę. Zajmowała się też żywo ochron± przyrody i była członkiem Sekcji Ochrony Tatr TT od jej powstania w 1912. Od 1920 mieszkała w Chicago, pracuj±c w redakcji „Dziennika Ludowego”. W 1921 zrobiła wycieczkę w okolice Longs Peak, co opisała: Wycieczka w Góry Skaliste („Kalendarz Ludowy”, Chicago 1922, czę¶ciowy przedruk w „Taterniku” 1922).
Biogram z „Wielkiej Encyklopedii Tatrzańskiej”
 

GBH0000    36 (2013)
[brak_tresci]

GBH0000  HELENA DŁUSKA 1892–1921 36 (2013)
Helena Dłuska was born in 1892 in Paris and was known by the nickname »Lu«. Since her early years she inherited a passionate love for the wild life and particularly the Tatra Mountains. Her climbing started when she was 15. In the summer seasons of 1908 and 1909 she took part in some notable ascents. She was one of the first girls to make cordées feminines in the Tatras. Accompanied by her cousin Irena Pawlewska (-Szydłowska), in August 1908 she completed the first ascent of the N face of the ©trbský ątít (2385 m) which hadn't been climbed before. Each of the girls was 16 years old. Among her climbing accomplishments were the first ascent of the unclimbed Sviąt'ový roh (2012 m, 3 August 1909) and new routes on Hranatá veľa (2260 m, NW ridge, 4 August 1909) and Rovienková veľa (2272 m, SW ridge, 4 August 1909). Helena accompanied her aunt Maria Skłodowska-Curie on her excursions to the Tatra Mountains. They climbed the summit of ¦winica (2301 m) and travelled through lovely meadows and dark forests to the remote Nefcerká Valley. Devoted to the wild nature, she was a keen advocate of mountain protection and an active member of the Natural Science Section of the Tatra Society (Towarzystwo Tatrzańskie, TT). Helena and Irena were among the early members of the Polish climbing club Sekcja Turystyczna TT. Helena's career as a climber was virtually brought to an end on the 13th of October 1909 as a result of a serious climbing accident on the Trzy Kominy in Str±żyska Valley. However, some years later she was able to make minor excursions. In 1920 she left Poland and went for America. In 1921 after a long interruption she returned to the mountains, when she paid a lone visit to the area of Longs Peak in the Rocky Mountains. In 1921 she commited suicide in a consequence of a mental disorder. Her grave does not exist, her funeral urn perished in 1944 in the flames of Warsaw Uprising. Helena Dłuska was a remarkable personality of great originality and strengths of character. In some aspects her life and career has been overlooked by historians.
Józef Nyka