GBH0000    (2018)
NASZ ROK CHMIELOWSKIEGO
Gdyby sporzadzic ranking najbardziej zasluzonych taternikow polskich, co do pierwszego miejsca nie powinno byc roznic zdan: honorowy poczet otwieralby niewysoki i szczuply, zawsze starannie ubrany inzynier metalurg Janusz Chmielowski. Polskie Towarzystwo Tatrzanskie oglasza Lata Wielkich Ludzi Gor: Chalubinski, Tetmajer, w roku zeszlym Marian Smoluchowski... Rok 2018 moglby byc Rokiem Janusza Chmielowskiego, mija bowiem 140 lat od jego urodzenia (9 stycznia 1878 r.) i rowno 50 lat od smierci (26 kwietnia 1968 r.). W calej historii taternictwa polskiego nie bylo czlowieka tak wyjatkowo i tak wielostronnie zasluzonego, jak Chmielowski. Zdobywca dziewiczych szczytow, takich jak Zadni Gierlach, Rumanowy, Kaczy, autor nowych drog, inicjator i glowny tworca polskiej organizacji taternickiej, wspolzalozyciel „Taternika”, ojciec dziesiatkow nowych nazw w Tatrach, tworca czterech zdumiewajacych precyzja i bogactwem informacji tomow pierwszego przewodnika taternickiego, a po I wojnie – czterech tomow „Tatr Wysokich”, opracowanych wespol z Mieczyslawem Swierzem. Zaslugi mozna by wymieniac dlugo, a kazda z nich bylaby o niemalym dla naszego sportu znaczeniu. Archiwaliow po sobie nie zostawil, gdyz trzykrotnie tracil z mozolem zgromadzone zbiory. Nie napisal ksiazki o sobie, do jego biografii zbieral materialy Boleslaw Chwascinski – opracowac ich niestety nie zdazyl. W r. 1998 zrzeszone w PZA kluby organizowaly wieczory zwiazane z jubileuszem urodzin i smierci Chmielowskiego. Zylo wtedy jeszcze – szczegolnie na Slasku – sporo osob, ktore trzy dekady wczesniej mialy szczescie osobiscie sciskac dlon znakomitego Kolegi. Z naszej strony do wspolnego swieta wlaczylismy sie wowczas zeszycikiem „Janusz Chmielowski”, ktorym zapoczatkowalismy nasza Biblioteczke Historyczna GS (Gorska Biblioteczke Historyczna), dzisiaj liczaca juz przeszlo 50 tytulow. Zeszyt ten nie trafil do interenetu, wznawiamy go wiec w tym kolejnym jubileuszowym roku i obok wersji „do druku” udostepniamy tez w zapisie elektronicznym (BHGS nr 1). Tresc edycji „papierowej” pozostaje bez wiekszych zmian, w wersji internetowej zmianom ulega szata ilustracyjna, z ktorej wycofujemy zdjecia o historycznej wartosci – dodajemy w zamian kilka reprodukcji.
Bohater broszurki jak malo kto zasluguje na wdzieczna pamiec, i to nie tylko ze strony nas, taternikow, bo przeciez jego zaslugi wobec Tatr odnosza sie do roznych sfer kontaktow ludzi z gorami. „Zyl lat 90, z mlodosci pamietal Tytusa Chalubinskiego i Sabale, a przezyl Wawrzynca Zulawskiego i Jana Dlugosza” – pisal o nim inny Wielki Nieobecny, Witold H. Paryski. Przy calej swej wielkosci byl czlowiekiem skromnym, nie dbajacym o honory i slawe. Spoczal nie na Peksowym Brzezku, lecz na jednym z katowickich cmentarzy – posrod sasiadow i towarzyszy pracy. Klubowym biografom przypominamy: studium „Janusz Chmielowski” czeka na autorskie podjecie – temat i wazny, i bardzo ciekawy, szczegolnie jezeli losy tak wyjatkowego czlowieka zostalyby rzucone na tlo jego tak bogatej w wydarzenia historyczne epoki.
Jozef Nyka – maj 2018
dostep do BHGS nr 1