Same złe wieści. Dotąd nie udało się odnaleźć helikoptera, który w maju zaginął wraz załogą i 10 Szerpami wracającymi z bazy pod Makalu, nie wyjaśniono też przyczyn katastrof innego helikoptera i samolotu Twin Otter, a już mamy informację o rozbiciu się 20 sierpnia w pobliżu Pokhary samolotu 9N-AFR z 3 członkami nepalskiej załogi i 15 turystami na pokładzie. Strona "NepalNews" ogłosiła listę nazwisk, na której jest 13 Niemców (w tym 2 małżeństwa), Brytyjczyk i Amerykanin. Turyści wracali z wycieczki do Mustangu, a trasa przelotu z Jomson wiodła obok Annapurny i Machhapuchhare. Po 20 minutach lotu urwał się kontakt radiowy z maszyną, która na krótko przed lądowaniem uderzyła we wzgórze 5 km na południowy wschód od Pokhary. Piloci pozbawieni byli widoczności, gdyż od 3 dni góry tonęły w deszczowych chmurach. Zwłoki ofiar przewieziono do Katmandu. Jakby tego nie było dość, 22 sierpnia spadł do rzeki Trisuli autobus Katmandu -- Myagdi. I tu nikt nie ocalał a wody porwały część ciał ofiar. O ile przy samolotach lista pasażerów jest znana, o tyle w komunikacji kołowej ustalanie nazwisk zabitych trwa bardzo długo. 26 września strony internetowe podają wiadomość o wypadku helikoptera na lotnisku w Katmandu. Na razie bez szczegółów.

Sezon jesienny w pełnym toku, bieda w tym, że Himalaje pozostają w nietypowym monsunowym "ogonie" i pogoda jest zmienna, co bardzo utrudnia wspinaczki. Everest miał jak dotąd jedno wejście: Marka Siffrediego 8 września, być może zbyt pośpieszne, co mogło wyczerpać słabo zaaklimatyzowany organizm i przyczynić się do tragicznego finału zjazdu. Nawiasem mówiąc, zwłok chłopaka nie odnaleziono, ale też poszukiwania są dorywcze i na małą skalę. Po nepalskiej stronie Everestu wyprawy nie dotarły jeszcze do Przełęczy Południowej, choć grupa Szerpów była już blisko tego celu. Założony jest obóz III na wysokości 7300 m. "Jest mglisto, w powietrzu dużo wilgoci" -- mówi Niclevicz. Dość niemrawo rozwija się też akcja na Cho Oyu, gdzie stanęły namioty na wysokości 7000 m, do ataku szczytowego konieczny jest jeszcze obóz 7500 m. W odróżnieniu od pustawych baz nepalskich, pod Cho Oyu wypraw jest aż 12. Z Annapurny i Dhaulagiri nie ma wiadomości. Sportowym gwoździem sezonu powinien być atak Walerija Babanowa na południowo-zachodni filar Nuptse SE. Jak podaje Walerij, warunki w górnej skalnej części są na razie bardzo złe: dużo śniegu, skała powleczona lodem. Alpinista liczy na to, że zanim upora się z lodowofirnową dolną częścią, sytuacja wyżej ulegnie korzystnej zmianie. Być może a propos szalonego planu Babanowa na stronie Mountain.Ru ukazał się materiał Jurija Ickowicza zatytułowany "Wspinacze solowi -- bohaterowie czy samobójcy?" Autor stara się zgłębić psychologiczno-motywacyjną stronę samotnych wspinaczek na granicy życia i śmierci. Tymczasem z Shisha Pangmy wiadomość niezbyt krzepiąca dla alpinistów "w pewnym wieku": Cesare Maestri (73) zachorował na chorobę wysokościową i zgodnie z zaleceniami lekarzy 26 września wyruszył w drogę powrotną do Katmandu, a stamtąd do domu. Roczny trening pod opieką dra Fabrizia Zamperioliego na nic się nie zdał i nie będzie mocnego akordu na zakończenie wysokogórskiej kariery Maestriego.

W komentarzach do podsumowania sezonu w grupie Mont Blanc, Gendarmerie de Haute Montagne wzywa turystów do rozsądku w podejmowaniu tur alpejskich, a szczególnie do brania pod uwagę warunków i prognoz pogodowych. Tragiczny był pierwszy tydzień sierpnia 2002. W dniu 5 sierpnia na drodze normalnej, niedaleko schroniska Gouter, zginął alpinista czeski. W dzień później nadeszła wiadomość o śmierci w rejonie Tour Noire alpinisty japońskiego. 7 sierpnia ratownicy znaleźli na wysokości 4700 m ciała dwóch alpinistów z rejonu Paryża, którzy -- zaskoczeni zawieruchą i wiatrem 70 km/h -- zginęli wskutek wyziębienia niedaleko szczytu Mont Blanc (4810 m). Jak oświadczył w TV major PGHM, Alain Darrhort, ruch na Mont Blanc zwiększa się z roku na rok. W lipcu i sierpniu co dnia 300-400 turystów "wszelkiej maści" rusza w stronę najwyższego wierzchołka Europy, z reguły nie troszcząc się o zapowiedzi biura prognoz meteorologicznych. Efektem są liczne nieszczęścia i interwencje ratownicze Peletonu GHM, z których 15-17% odnosi się do stoków Mont Blanc. "Były w sezonie liczne dni -- powiedział kpt. Darrhort -- kiedy wszystkie wysoko położone schroniska były wypełnione po brzegi, chociaż warunki pogodowe nie zachęcały do wychodzenia w góry, a prognozy météo były dalekie od optymistycznych."

Ciszy pod Mont Blanc domaga się wciąż silna i głośna Mountain Wilderness, która na dzień 10 sierpnia na lodowcu Grands Montets zorganizowała międzynarodowy zlot swoich aktywistów, w tym znanych alpinistów, jak np. Patrick Gabarrou. W programie manifestacji było utworzenie na lodowcu z setek uczestników napisu "Silence" (spokój). Chodzi o zwrócenie decydentom uwagi na katastrofalne skutki dla "doliny" i całej tej części Alp szybko narastającego ruchu motorowego, m.in. związanego z tunelem pod Mont Blanc. Ruch ten zatruwa powietrze, nie pozwala wypoczywać szukającym spokoju letnikom, odbiera rejonowi charakter kurortu. W godzinach wieczornych w sali komunalnej w Argentiere odbyło się sympozjum poświęcone tej tematyce -- z udziałem prawników, ekologów i miłośników gór. Chodziło nie tylko o omówienie znanego przecież zjawiska, lecz o zaproponowanie konkretnych rozwiązań organizacyjnych i prawnych. "Alpiniści z całego świata włączają się do walki o ocalenie gór" -- brzmiało hasło zlotu. Prezesem Mountain Wilderness France jest Olivier Paulin.

Liczna grupa alpinistów i młodych przewodników sabaudzkich z Maurienne, zawiązała klub wyprawowy (association) o nietypowej nazwie "C'est encore loin la mer". Pierwszym celem nowej organizacji jest tej jesieni Annapurna Dakshin (7219 m) w Himalajach Nepalu -- śladami wyprawy francuskiej sprzed przeszło 30 lat, która w ciężkich warunkach pokonała środek liczącej 3000 m wysokości południowej ściany. Szczyt wznosi się 8 km na południe od głównego masywu Annapurny i zwany był dawniej Annapurna South lub Moditse. Wiąże się z nim także mocny akcent polski: tragiczna wyprawa Sudeckiego Klubu Wysokogórskiego rozwiązała efektowny problem 2700-metrowej zachodniej ściany (Krzysztof Wielicki i Kazimierz Śmieszko, 1979). Nie podano drogi, jaką chłopcy z Maurienne zamierzają wejść na Annapurnę Dakshin, już to jednak, że wybrali tak ciekawy szczyt, wskazuje na niebanalny kierunek przyszłych zainteresowań nowej asocjacji.

23-letni chamoniard, Marco Siffredi, który wiosną 2001 dokonał brawurowego zjazdu na snowboardzie Kuluarem Nortona, postanowił w sezonie jesiennym spotkać się z Everestem po raz drugi. Zaplanował wejście na szczyt na przełomie września i października od strony tybetańskiej a następnie zjazd Kuluarem Hornbeina. Śledziliśmy jego przygotowania, oglądając je w lokalnej TV i czytając sążniste wywiady w "Dauphiné Libéré". W wejściu Marco słusznie przewidział użycie maski tlenowej, aby nie wytracić sił przed zjazdem. W połowie sierpnia odleciał w Himalaje, Everest chciał bowiem poprzedzić wejściem aklimatyzacyjnym na któryś z niższych szczytów. Dzisiaj podaję te informacje w czasie przeszłym, gdyż nasz Marco z pewności już nie żyje. Jak poinformowały ogólnofrancuskie media, na szczycie Everestu stanął on wraz z 2 Szerpami 8 września późniejszym rankiem. Po półgodzinie ruszył w dół. Niestety więcej nikt go już nie widział. Ślad urywa się na wysokości 8500 m i nie wiadomo, co się stało. Po tygodniu ciszy FFME ogłosiła komunikat, że nie ma nadziei na odszukanie chłopaka żywym, nikt go też serio nie szukał, gdyż w bazie na lodowcu Rongbuk jest wyjątkowo mało ludzi. Nie muszę dodawać, jak bardzo Chamonix przeżywa tę kolejną stratę. Zawsze uśmiechnięty Marco był postacią ogólnie znaną i miał samych tylko sympatyków i przyjaciół.

Kuluar przecina północno-zachodnią flankę Everestu, a nazwany został imieniem Amerykanina, Thomasa F. Hornbeina, który wszedł nim jako pierwszy w r. 1963. W zjeździe trzeba pokonać 3000 m deniwelacji, ze średnim spadkiem 45-50 stopni. Marco Siffredi, mimo młodego wieku znany był z wyczynów surf extreme w Alpach (m.in. 1999 couloir Nant Blanc Aiguille Verte...), miał też za sobą wejścia na 3 ośmiotysięczniki, połączone ze zjazdami na surfie: Cho Oyu jesienią 2000, Everest wiosną 2001 i Shishapangmę jesienią 2001. Dwukrotnie nominowano go do Kryształu FFME -- już go niestety nie otrzyma.