Wyprawa działała w składzie: Piotr Pustelnik – kierownik, Gonzalez Velez (Portugalia), Dojczin Wasilew (Bułgaria), Denis Urubko (Kazachstan), Sergio Martini i Simone Moro (obaj Włochy). 8 kwietnia 2000 dolecieliśmy helikopterem do Syangboche; od 9 do 12 kwietnia trwała wędrówka do bazy pod Everestem – z noclegami w Tengboche, Pheriche i Lobuche. 13 kwietnia została założona baza na morenie lodowca Khumbu. 14 kwietnia dotarłem do obozu I na skraju Western Cwm (ok. 6000 m), w celu zostawienia tam namiotu i sprzętu. Tego samego dnia wróciłem do bazy. 17 kwietnia wraz z Dojczinem wyszliśmy z zamiarem założenia obozów I i II. Po noclegu w obozie I, 18 kwietnia doszliśmy do obozu II (6400 m) z depozytem sprzętowym i na noc wróciliśmy do "jedynki". 19 kwietnia ustawiliśmy namiot w miejscu obozu II i przenocowaliśmy w nim. Następnego dnia Dojczin wrócił, ja zaś poszedłem do podstawy ściany Lhotse, by wynieść namiot i liny. 21 kwietnia wróciłem do bazy.

25 kwietnia wraz z Dojczinem i Gonzalezem dochodzę przy silnym wietrze do obozu II. Po noclegu wraca Gonzalez, który odczuwa jeszcze braki aklimatyzacyjne, a my dwaj docieramy do obozu III (7300 m). Po przenocowaniu wracamy do bazy. W drodze Dojczin skarży się na ból gardła i krtani oraz duszności. Po zejściu jest pod opieką lekarza. Ja schodzę na odpoczynek do Pengboche. 2 maja wyruszam wraz z Gonzalezem do obozu II. W tym czasie Moro i Urubko zakładają obóz na Przełęczy Południowej, mając w planie najpierw Everest, a potem trawers od Everestu do Lhotse. 3 maja mój zespół dociera do obozu III, gdzie zastaje namiot zniszczony i zasypany śniegiem. Nocujemy gościnnie w namiocie wyprawy gruzińsko-rosyjskiej. Po nocy, osłabiony wysokością Gonzalez rusza w dół, ja natomiast zabieram namiot, liny i sprzęt wspinaczkowy i deponuję wszystko na skałach Yellow Band. 5 maja jestem z powrotem w bazie. Od 5 do 9 maja w rejonie Everestu panuje bardzo zła pogoda.

10 maja po rozmowach w bazie gruzińskiej powstaje zespół złożony ze mnie, Gonzaleza i Bena Kaszakaszwilego, kierownika wyprawy gruzińskiej. Planujemy odbudowanie obozu III, postawienie i wyposażenie obozu IV i, o ile to będzie możliwe, wejście na Lhotse. Według prognoz, około 13–14 maja pogoda ma być bezśnieżna i niezbyt wietrzna. W wejściu mają nam towarzyszyć Szerpowie wyprawy gruzińskiej, Nawangle i Pemba Nuru. 12 maja nocujemy w obozie II, następnego dnia odbudowujemy obóz III (dwa namioty), a 14 maja osiągamy wysokość 7800 m (Gonzalez zawraca z powodu odwodnienia). Wobec niemożności znalezienia na polu śnieżnym nieoznakowanego depozytu sprzętowego wyprawy gruzińskiej, wracam do wysokości 7500 m i zabieram cały pozostawiony tam mój sprzęt, który wynoszę do miejsca obozu IV. Ustawiamy namiot i Nawangle wraca do "dwójki". 15 maja o 7.30 Beno, Pemba i ja wyruszamy w kierunku szczytu. W drodze poręczujemy 400 m w kuluarze. Około 18.30 jesteśmy na wierzchołku i prawie od razu schodzimy w dół. Zejście trwa długo i dopiero około godz. 23 docieramy do namiotu. Po prawie bezsennej nocy schodzimy do obozu III, a potem przez obóz II do bazy, którą osiągamy 16 maja wieczorem.

Pogoda załamuje się. 18 maja wychodzą Gonzalez i Dojczin, by 21 maja podjąć próbę wejścia. Dojczin wraca prawie natychmiast z obozu IV, a Gonzales dochodzi do ok. 8400 m, skąd zawraca w załamaniu pogody. Z trudem dociera do obozu II i po nocy pod opieką lekarza schodzi do bazy. W tym czasie, 19 maja Sergio Martini wchodzi wraz z zespołem słoweńskim na Lhotse, końcąc tym samym Koronę Himalajów. 22 maja wszyscy są w bazie, z wyjątkiem Simona i Denisa, którzy zostają pod opieką wyprawy gruzińskiej. 23 maja opuszczamy lodowiec Khumbu i 26 maja stajemy w Lukli, by następnego dnia odlecieć do Katmandu.

Wiosna 2000 była w masywie Everestu sezonem kolejnych rekordów. Bazy po obu stronach góry wypełniła maksymalna dotąd liczba wypraw (57, w tym 6 hiszpańskich), na szczycie zaś stanęła nienotowana rzesza alpinistów: 133, o 13 więcej niż w rekordowym sezonie wiosennym 1999. Darko Berljak pisze w piśmie "Hrvatski planinar", że na lodowcu Khumbu zastał ok. 400 namiotów i ok. 500 ludzi, nie licząc setek trekkerów. Zainteresowania alpinistów nie budziły przy tym ani trudne drogi, ani ściany, ważne było tylko zaliczanie szczytu: 55 wejść dokonano drogą normalną od Tybetu, 73 granią południowo-wschodnią, 5 polską drogą czyli tzw. Filarem Południowym. Poprawiony został rekord szybkości wejścia: 33-letni Szerpa Babu Chhiri – znany z niedawnego biwaku na szczycie – wbiegł na Mount Everest w 16 godzin i 56 minut, korzystając z dobrze przedeptanej drogi. Z bazy wyruszył 20 maja o godz. 17, szedł całą noc, stając na czubku 21 maja o godz. 9.56. Było to jego 10 wejście na Everest, podczas gdy Appa Sherpa zaliczył już 11 wejść – wszystkie bez tlenu. Mamy nowego rekordzistę wieku Everestu, którym od 19 maja jest Japończyk Toshio Yamamoto, liczący 63 lata – poprzedni rekord od 7 października 1993 należał do Hiszpana Ramóna Blanco (60 lat i 160 dni), zaś od 12 maja 1999 do o dzień starszego Gruzina, Lwa Sarkisowa (60 lat i 161 dni). Również wiek everestowskich pań przesunął się w górę i przekroczył pięćdziesiątkę: rekord ustanowiła 22 maja Ania Czerwińska: 50 lat i 10 miesięcy (zdjęcie, por. GS 12/2000). Jej poprzedniczki były o prawie 4 lata młodsze, a jedna z nich zmarła w trakcie zejścia. Nie powiodła się natomiast próba obniżenia wieku męskiego, podjęta przez 15-letniego Tembę Tseringa. Na uskoku Hillary'ego poodmrażał on sobie dłonie i stracił palce u obu rąk. Najmłodszymi pozostają 17,5-letni Nepalczyk Shambu Tamang (od 1973) i o miesiąc młodszy Francuz Bertrand Roche "Zébulon" (od 1990).

Sezon jesienny 2000 przyniósł mniej wejść, ale także niemałą sensację, jaką był pierwszy kompletny zjazd na nartach z czubka Everestu aż do bazy – w wykonaniu Słoweńca Davorina Karničara (7 października 2000, 3500 m deniwelacji, 5 godzin). (jn)

W dniach 29 czerwca – 1 lipca 2000 przeszedłem gań Tatr Zachodnich od horarni w rejonie Przełęczy Huciańskiej po Kasprowy Wierch. Miała to być dwuosobowa wyprawa Sekcji Alpinizmu SKT, ale moja partnerka wolała do Normandii, szedłem więc sam wśród czarnych chmur i w podmuchach lodowatego wiatru, co miało niejaki wpływ na nastrój. Na biwaku pod Salatynem zamarzła mi woda w namiocie, a podczas drugiego biwaku, pod Siwą Przełęczą, wiatr omal nas (namiotu i mnie) nie porwał. Na szczęście nie padało; nieliczni spotykani Słowacy, pytani o wieści z radia na temat pogody, powtarzali "nie bude pršat'" i to pozwalało mi wytrwać, a w nagrodę na Przełęczy Tomanowej nawet pokazało się słońce. Mimo opisane warunki przejście trwało tylko 2½ dnia; ten w końcu niezły czas sprawił, że stary człowiek trochę się dowartościował, i gorąco polecam tę metodę innym.

Zasmuciła nas wszystkich wiadomość o śmierci w lawinie naszego kolegi klubowego, Janusza Księskiego (39 lat). Wraz z Tomaszem Fastnachtem wracał on 28 stycznia ze Słowacji przez Polski Grzebień. Nad Stawem Zmarzłym trawersowali niezbyt stromy stok i spadli z lawiną typu deskowego, niezbyt grubą lecz o dużej powierzchni (według gazet 100 x 200 m). Tomasz wydostał się sam i przez telefon komórkowy zawiadomił policję w Nowym Targu, ta zaś centralę TOPR w Zakopanem. Ratownicy przylecieli szybko "Sokołem" z dwoma psami lawinowymi – jeden z nich, "Piorun", w ciągu paru minut odnalazł płytko przysypanego Janusza, którego niestety odkopano już martwego. Próby reanimacji okazały się bezskuteczne. Jak stwierdzono, utopił się on, był bowiem zasypany z głową w wodzie, wygniecionej ciężarem lawiny na pokrywę lodową stawu. Ratownicy Horskiej služby pojawili się trochę później, gdyż ich helikopter obsługiwał inną akcję ratunkową. W Tatrach nie było od dłuższego czasu większych opadów i pewnie nikt się nie spodziewał, że może być lawiniasto, choć zejście z Polskiego Grzebienia ma pod tym względem nie najlepszą sławę. Część informacji prasowych i radiowych o ostatniej tragedii wiązała ją nie ze Zmarzłym, lecz z pobliskim Litworowym Stawem. Wypadek powinien być szczegółowo zanalizowany.

Barbara Morawska-Nowakowa jest łączniczką między różnymi środowiskami klubowych seniorów – zaprasza na spotkania, zawiadamia o jubileuszach, czasem też, niestety, o śmierci przyjaciół. I tym razem telefon od niej przyniósł taką wiadomość: 26 grudnia zmarł w Rabce Roman Łazarski, powszechnie znany jako "Generał". Urodził się 4 listopada 1929 r. w Zagrzebiu, gdzie jego ojciec był konsulem RP. Okres wojny spędził w Rabce, z wykształcenia był fizykiem, w r. 1974 obronił pracę doktorską z biofizyki. Był działaczem Koła Krakowskiego KW (m.in. prezesem), a w kadencji 1960–63 członkiem Zarządu Głównego KW i wiceprzewodniczącym Komisji Sprzętowej. Wspinał się w skałkach, Tatrach, Alpach, uczestniczył też w wyprawach. W r. 1959 uzyskał stopień instruktora taternictwa. Kilka dobrych dróg zrobił z pierwszą żoną, Barbarą ("Pampuszycą", "Generałową"), do jego częstszych partnerów należeli Andrzej Stanoch, Jerzy Potocki, Marian Bała, Wieńczysław Kogut, Adam Skoczylas. W Tatrach ma nowe drogi, np. na północnej ścianie Małego Jaworowego Szczytu czy na Skrajną Rogową Przełęcz (obie 1956), robił też trudne przejścia zimowe (np. Żleb Drège'a w 1957). W r. 1959 wspinał się w Kaukazie (na Dżantugan i inne szczyty), w 1961 w Alpach Julijskich (m.in. powtórzenia dwóch dróg na północnej ścianie Triglavu), w 1962 był członkiem grupy krakowskiej II Polskiej Wyprawy w Hindukusz i uczestniczył w pierwszych wejściach wyprawowych na Kohe Awal (5800 m, 17 VIII) oraz na strzelisty Kohe Tez (7015 m, 29 VIII, w trzecim zespole). To drugie wejście wprowadziło go do naszej ówczesnej elity pierwszych zdobywców 7-tysięczników i było kulminacją jego górskiej kariery. Ciekawiły go też skromniejsze zdobycze, jak np. kruche i przeszyte trawkami zerwy pienińskiej Sokolicy (dwie drogi w lipcu 1961). W r. 1958 głośno było o jego (różnie relacjonowanej) przygodzie podczas próby przejścia Hokejki na Łomnicy. Asekurowany przez Adama Skoczylasa, odpadł przy forsowaniu przewieszki – noc spędzili w omiatanej deszczem i śniegiem ścianie, czekając na pomoc THS. Ratownicy zjawili się o świtaniu, a nawiązując do tytułu znanego opowiadania Adama wołali z góry "Adamo, už ideme!" Na lata emerytury Roman wrócił do Rabki i na miłe sercu gorczańskie szlaki. Pochowany został w Rabce 29 grudnia, odprowadzany przez rodzinę i przyjaciół. (jn)