Po długich cierpieniach, 7 marca 2002 zmarł w Łodzi prof. dr hab. Stanisław Siedlecki, naukowiec, alpinista i polarnik, członek honorowy KW i PZA. Urodzony 17 września 1912 jako syn przyrodnika i taternika prof. Michała Siedleckiego, był z wykształcenia geologiem (doktorat 1949, prof. 1964) i większą część życia przepracował w instytucjach naukowych polskich i norweskich (m.in. w Zakładzie Nauk Geologicznych PAN).

W Tatrach do jego partnerów należeli Motyka, Korosadowicz, Jacek Żuławski, Staszel, Bernadzikiewicz, Uznański, Łapiński, Orłowski, Stryjeński, Paryscy i inni. Przewodnik WHP wzmiankuje go 50 razy. Z dróg można wymienić Kaczy Żleb wprost (1931), Mały Ganek południowo-zachodnią ścianą (1931), Zachodnie Żelazne Wrota wprost od północy (1931), Kozie Czuby od północy (1943), południowy filar Smoczego Szczytu (1944). Szóstkową sławą cieszyła się jego droga na Zamarłej Turni (1943, z Wicherkiewiczem), wysoko cenił drogę na zachodniej ścianie Łomnicy (1945). Premier zimowych dorobił się około tuzina, miał nawet szczęście wchodzić jako pierwszy w zimie człowiek (z Jerzym Pierzchałą) na tak wybitne turnie, jak Wielka Kapałkowa (1936), Pośrednia Jaworowa (1939), Jaworowy Róg (1939) czy Rogowa Grań (1939). Jak stwierdza Bolesław Chwaściński (1979), jego wejście na Kozią Przełęcz Wyżnią od północy 10 kwietnia 1944 r. było najpoważniejszym wyczynem zimowym lat wojny.

Do PTT "Siaś" wstąpił w r. 1929, w rok później do Sekcji Taternickiej AZS w Krakowie, członkostwo zwyczajne uzyskał w r. 1932 w Kole Wysokogórskim OW PTT (w innym dokumencie podawał nieco inne daty: ST AZS 1930, ST PTT marzec 1932, KW OW PTT 1933). W okresie 1933–39 pracował w zarządach KW, a 1939–45 w konspiracyjnych strukturach Klubu. Jako "S.S." pisywał w wojennym "Taterniku", w latach 1945–46 i 1950–51 był prezesem KW, w kadencji 1949–50 wiceprezesem. Jako instruktor prowadził tatrzańskie kursy i obozy. Lata okupacji spędził częściowo w Tatrach, m.in. na Wadze. Relacjonując ten epizod, prostował związane z nim fałsze, ale też dodawał własne legendowe wątki. Wspominał wigilię i sylwestra 1944 r. w schronisku nad Morskim Okiem, kiedy żołnierze Grenzschutzu strzelali na "Hitler kaputt". W "Taterniku" 1947 zamieścił pamiętny "List otwarty" do Braci Słowaków i Czechów, dziękując im za wszystko, co w zły wojenny czas zrobili dla taterników polskich, goszcząc ich i ułatwiając im ucieczki przez Tatry. W r. 1947 był inicjatorem i kierownikiem owocnego wyjazdu KW do Chamonix, osobiście uczestniczył w II w ogóle trawersowaniu grani Grandes Jorasses. Obszerne omówienia zamieścił w "Taterniku" 1947. Do dramatycznych przeżyć górskich zaliczał próbę na zachodniej ścianie Łomnicy (1946), w której trakcie późniejszy literat, Jan Józef Szczepański, złamał nogę, a obaj bawili na Słowacji nielegalnie.

Flirt Siedleckiego z daleką północą zaczął się w latach 1932–33 (Wyspa Niedźwiedzia), wypraw było potem wiele, a międzynarodową sławę przyniosło mu dokonane latem 1936 r. trawersowanie Spitsbergenu. W notatce z Trondheim z 25 II 1979 pisał do autora tych słów: Dokonaliśmy pierwszego (i dotychczas nigdy w całości nie powtórzonego) przejścia całego Spitsbergenu z południa na północ. Długość przebytej (w ciągu 56 dni trwania wyprawy) trasy lodowcowo-górskiej, wiodącej terenem wówczas w większości nieznanym, wyniosła około 850 kilometrów. Wyprawa ta stanowiła jeden z ważnych wstępnych etapów w rozwoju polskiej polarystyki. Cieszy się też ona do dziś niemal legendarną sławą w Norwegii (i poza Norwegią), w środowiskach zainteresowanych historią badań i »zdobywania« Spitsbergenu. Jego towarzyszami byli Stefan Bernadzikiewicz i Konstanty Narkiewicz Jodko. Część swych przeżyć północnych zawarł w książkach "Wśród polarnych pustyń Svalbardu" (1935) oraz "Dom pod Biegunem" (1964). Tłumy słuchaczy miały jego barwne prelekcje, których przed wojną wygłosił ok. 600, a po wojnie chyba przeszło 1000. Całe 14 lat poświęcił badaniom geologicznym Norwegii, w r. 1964 zamieszkał w tym kraju na stałe.

Jednocześnie wiele podróżował po egzotycznych zakątkach świata. Pamiętał przy tym o tatrzańskich znajomych i odwiedzał ich na obczyźnie, jak np. Krystynę Konopkę w Kalifornii. W r. 1980 zdołał zrealizować część swego dawnego pomysłu: opłynięcia Spitsbergenu łodziami bezpokładowymi. W drugim etapie wyprawy już nie uczestniczył – oba barwnie opisał Ryszard W. Schramm w dziele "Dwa długie dni. Dzień pierwszy – 1980. Dzień drugi – 1983" (1996). W r. 1960 Walny Zjazd KW w Warszawie obdarzył go godnością członka honorowego. Należał do Arktisk Forening, Isbjorn-Klubben i międzynarodowego Explorers Club. Za zasługi naukowe otrzymał szereg odznaczeń i godności – był m.in. członkiem honorowym PTG i Komitetu Badań Polarnych PAN, odznaczonym Medalem Kopernika.

W r. 1989 sumował swoje życie w liście do tatrzańskiego partnera i nauczyciela, Jana Sawickiego (tekst według odpisu sporządzonego przez adresata):

Stanisław Siedlecki odchodzi jako jeden z ostatnich już przedstawicieli taternickiej elity lat 30. W "Głosie Seniora" – którego był stałym czytelnikiem – w sierpniu 1992 życzyliśmy mu stu lat w zdrowiu i poczuciu młodości. Nasze życzenia nie do końca się spełniły. Do dziewięćdziesiątki zabrakło mu kilku miesięcy, a i zdrowie na schyłku życia dało mu się boleśnie we znaki. Ale pozostawił mocny ślad zarówno w alpinizmie, jak i polarnictwie polskim, będzie też długo żył w pamięci młodszych generacji, którym tak wiele ofiarował ze swej wiedzy, doświadczenia i entuzjazmu. Na starym łódzkim cmentarzu we wzruszających słowach pożegnał go jego towarzysz górski i bliski przyjaciel, prof. Ryszard W. Schramm.

Po ostatnich mizernych sezonach zimowych w Tatrach, tegoroczny był – przynajmniej pod względem przejść – bez porównania lepszy. Moje obserwacje opieram na schroniskowych "książkach wyjść", zwłaszcza tej z rejonu Morskiego Oka, a także na informacjach, na razie fragmentarycznych, o działalności polskich wspinaczy w Tatrach Słowackich. Generalnie biorąc, sezon miał kiepską pogodę i nienotowaną od kilku już lat liczbę śmiertelnych wypadków, także taternickich.

Z analizy książek wyjść można wysnuć wniosek, że znacznie większa niż dotąd liczba wspinaczy wybierała drogi stricte zimowe (kilka przejść Łapińskiego na Kazalnicy i direttissimy Mięguszowieckiego, jedno czy dwa przejścia filara Mięguszowieckiego Szczytu). Padło także sporo (ale to zdarzało się i w poprzednich sezonach) doskonałych stylowo i pod względem czasu przejścia trudnych technicznie dróg na Kazalnicy i ścianie Kotła – ich autorami byli jednak głównie ludzie należący od lat do ścisłej czołówki zimowego taternictwa. Z ciekawostek: po raz pierwszy od dobrych kilku lat ktoś przypomniał sobie, że istnieje taka wspaniała ściana zimowa, jak północna Żabiego Szczytu Wyżniego (chodziło o drogę Stanisławskiego). Ściana co prawda nie padła, ale jej zauważenie dobrze rokuje na przyszłość. Na Słowacji było kilka obozów klubowych, jednak o wielkich przejściach nie słyszałem. I ostatnia uwaga: liczba osób wspinających się zimą jest nadal bardzo skromna i tu nie widać specjalnie przełomu.

P.S. W marcu byłem 5 dni w Alpach pod Grossglocknerem, niestety pogoda była tak zła, że gór nawet nie zobaczyliśmy. 6 kwietnia jadę z Iwoną i Markiem Grochowskim ponownie na tydzień w Alpy. Obiecujemy sobie, że warunki tym razem będą lepsze.

W Baron's Cave Gallery na Brooklynie w Nowym Jorku do dnia 22 kwietnia czynna będzie wystawa fotografii górskiej i wspinaczkowej Kazimierza Śmieszko, znanego jeleniogórskiego wspinacza, od 10 lat mieszkającego w Nowym Jorku. Uroczyste otwarcie odbyło się 22 marca z udziałem wielu osób, w tym także partnerów wspinaczkowych autora. Na wystawie, noszącej tytuł "Gravity", pokazane są fotografie z podróży wspinaczkowych po Stanach Zjednoczonych, wśród nich zestaw prac z Yosemite, pt. "The Wall of the Early Morning Light", stanowiący artystyczny plon przejścia drogi o tej nazwie na El Capitanie, nagrodzony przed dwoma laty Grand Prix na XI Biennale Fotografii Górskiej w Jeleniej Górze. Autorowi, dla którego wystawa na Brooklynie jest pierwszą indywidualną ekspozycją, gratulujemy ciekawych zdjęć i – według zgodnej opinii obserwatorów – sukcesu wystawy. Adres galerii: 97 Nassau Ave., Brooklyn, NY 11222, tel. (718) 389 5050.