Same zle wiesci. Dotad nie udalo sie odnalezc helikoptera, ktory w maju zaginal wraz zaloga i 10 Szerpami wracajacymi z bazy pod Makalu, nie wyjasniono tez przyczyn katastrof innego helikoptera i samolotu Twin Otter, a juz mamy informacje o rozbiciu sie 20 sierpnia w poblizu Pokhary samolotu 9N-AFR z 3 czlonkami nepalskiej zalogi i 15 turystami na pokladzie. Strona "NepalNews" oglosila liste nazwisk, na ktorej jest 13 Niemcow (w tym 2 malzenstwa), Brytyjczyk i Amerykanin. Turysci wracali z wycieczki do Mustangu, a trasa przelotu z Jomson wiodla obok Annapurny i Machhapuchhare. Po 20 minutach lotu urwal sie kontakt radiowy z maszyna, ktora na krotko przed ladowaniem uderzyla we wzgorze 5 km na poludniowy wschod od Pokhary. Piloci pozbawieni byli widocznosci, gdyz od 3 dni gory tonely w deszczowych chmurach. Zwloki ofiar przewieziono do Katmandu. Jakby tego nie bylo dosc, 22 sierpnia spadl do rzeki Trisuli autobus Katmandu -- Myagdi. I tu nikt nie ocalal a wody porwaly czesc cial ofiar. O ile przy samolotach lista pasazerow jest znana, o tyle w komunikacji kolowej ustalanie nazwisk zabitych trwa bardzo dlugo. 26 wrzesnia strony internetowe podaja wiadomosc o wypadku helikoptera na lotnisku w Katmandu. Na razie bez szczegolow.

Sezon jesienny w pelnym toku, bieda w tym, ze Himalaje pozostaja w nietypowym monsunowym "ogonie" i pogoda jest zmienna, co bardzo utrudnia wspinaczki. Everest mial jak dotad jedno wejscie: Marka Siffrediego 8 wrzesnia, byc moze zbyt pospieszne, co moglo wyczerpac slabo zaaklimatyzowany organizm i przyczynic sie do tragicznego finalu zjazdu. Nawiasem mowiac, zwlok chlopaka nie odnaleziono, ale tez poszukiwania sa dorywcze i na mala skale. Po nepalskiej stronie Everestu wyprawy nie dotarly jeszcze do Przeleczy Poludniowej, choc grupa Szerpow byla juz blisko tego celu. Zalozony jest oboz III na wysokosci 7300 m. "Jest mglisto, w powietrzu duzo wilgoci" -- mowi Niclevicz. Dosc niemrawo rozwija sie tez akcja na Cho Oyu, gdzie stanely namioty na wysokosci 7000 m, do ataku szczytowego konieczny jest jeszcze oboz 7500 m. W odroznieniu od pustawych baz nepalskich, pod Cho Oyu wypraw jest az 12. Z Annapurny i Dhaulagiri nie ma wiadomosci. Sportowym gwozdziem sezonu powinien byc atak Walerija Babanowa na poludniowo-zachodni filar Nuptse SE. Jak podaje Walerij, warunki w gornej skalnej czesci sa na razie bardzo zle: duzo sniegu, skala powleczona lodem. Alpinista liczy na to, ze zanim upora sie z lodowofirnowa dolna czescia, sytuacja wyzej ulegnie korzystnej zmianie. Byc moze a propos szalonego planu Babanowa na stronie Mountain.Ru ukazal sie material Jurija Ickowicza zatytulowany "Wspinacze solowi -- bohaterowie czy samobojcy?" Autor stara sie zglebic psychologiczno-motywacyjna strone samotnych wspinaczek na granicy zycia i smierci. Tymczasem z Shisha Pangmy wiadomosc niezbyt krzepiaca dla alpinistow "w pewnym wieku": Cesare Maestri (73) zachorowal na chorobe wysokosciowa i zgodnie z zaleceniami lekarzy 26 wrzesnia wyruszyl w droge powrotna do Katmandu, a stamtad do domu. Roczny trening pod opieka dra Fabrizia Zamperioliego na nic sie nie zdal i nie bedzie mocnego akordu na zakonczenie wysokogorskiej kariery Maestriego.

W komentarzach do podsumowania sezonu w grupie Mont Blanc, Gendarmerie de Haute Montagne wzywa turystow do rozsadku w podejmowaniu tur alpejskich, a szczegolnie do brania pod uwage warunkow i prognoz pogodowych. Tragiczny byl pierwszy tydzien sierpnia 2002. W dniu 5 sierpnia na drodze normalnej, niedaleko schroniska Gouter, zginal alpinista czeski. W dzien pozniej nadeszla wiadomosc o smierci w rejonie Tour Noire alpinisty japonskiego. 7 sierpnia ratownicy znalezli na wysokosci 4700 m ciala dwoch alpinistow z rejonu Paryza, ktorzy -- zaskoczeni zawierucha i wiatrem 70 km/h -- zgineli wskutek wyziebienia niedaleko szczytu Mont Blanc (4810 m). Jak oswiadczyl w TV major PGHM, Alain Darrhort, ruch na Mont Blanc zwieksza sie z roku na rok. W lipcu i sierpniu co dnia 300-400 turystow "wszelkiej masci" rusza w strone najwyzszego wierzcholka Europy, z reguly nie troszczac sie o zapowiedzi biura prognoz meteorologicznych. Efektem sa liczne nieszczescia i interwencje ratownicze Peletonu GHM, z ktorych 15-17% odnosi sie do stokow Mont Blanc. "Byly w sezonie liczne dni -- powiedzial kpt. Darrhort -- kiedy wszystkie wysoko polozone schroniska byly wypelnione po brzegi, chociaz warunki pogodowe nie zachecaly do wychodzenia w gory, a prognozy meteo byly dalekie od optymistycznych."

Ciszy pod Mont Blanc domaga sie wciaz silna i glosna Mountain Wilderness, ktora na dzien 10 sierpnia na lodowcu Grands Montets zorganizowala miedzynarodowy zlot swoich aktywistow, w tym znanych alpinistow, jak np. Patrick Gabarrou. W programie manifestacji bylo utworzenie na lodowcu z setek uczestnikow napisu "Silence" (spokoj). Chodzi o zwrocenie decydentom uwagi na katastrofalne skutki dla "doliny" i calej tej czesci Alp szybko narastajacego ruchu motorowego, m.in. zwiazanego z tunelem pod Mont Blanc. Ruch ten zatruwa powietrze, nie pozwala wypoczywac szukajacym spokoju letnikom, odbiera rejonowi charakter kurortu. W godzinach wieczornych w sali komunalnej w Argentiere odbylo sie sympozjum poswiecone tej tematyce -- z udzialem prawnikow, ekologow i milosnikow gor. Chodzilo nie tylko o omowienie znanego przeciez zjawiska, lecz o zaproponowanie konkretnych rozwiazan organizacyjnych i prawnych. "Alpinisci z calego swiata wlaczaja sie do walki o ocalenie gor" -- brzmialo haslo zlotu. Prezesem Mountain Wilderness France jest Olivier Paulin.

Liczna grupa alpinistow i mlodych przewodnikow sabaudzkich z Maurienne, zawiazala klub wyprawowy (association) o nietypowej nazwie "C'est encore loin la mer". Pierwszym celem nowej organizacji jest tej jesieni Annapurna Dakshin (7219 m) w Himalajach Nepalu -- sladami wyprawy francuskiej sprzed przeszlo 30 lat, ktora w ciezkich warunkach pokonala srodek liczacej 3000 m wysokosci poludniowej sciany. Szczyt wznosi sie 8 km na poludnie od glownego masywu Annapurny i zwany byl dawniej Annapurna South lub Moditse. Wiaze sie z nim takze mocny akcent polski: tragiczna wyprawa Sudeckiego Klubu Wysokogorskiego rozwiazala efektowny problem 2700-metrowej zachodniej sciany (Krzysztof Wielicki i Kazimierz Smieszko, 1979). Nie podano drogi, jaka chlopcy z Maurienne zamierzaja wejsc na Annapurne Dakshin, juz to jednak, ze wybrali tak ciekawy szczyt, wskazuje na niebanalny kierunek przyszlych zainteresowan nowej asocjacji.

23-letni chamoniard, Marco Siffredi, ktory wiosna 2001 dokonal brawurowego zjazdu na snowboardzie Kuluarem Nortona, postanowil w sezonie jesiennym spotkac sie z Everestem po raz drugi. Zaplanowal wejscie na szczyt na przelomie wrzesnia i pazdziernika od strony tybetanskiej a nastepnie zjazd Kuluarem Hornbeina. Sledzilismy jego przygotowania, ogladajac je w lokalnej TV i czytajac sazniste wywiady w "Dauphine Libere". W wejsciu Marco slusznie przewidzial uzycie maski tlenowej, aby nie wytracic sil przed zjazdem. W polowie sierpnia odlecial w Himalaje, Everest chcial bowiem poprzedzic wejsciem aklimatyzacyjnym na ktorys z nizszych szczytow. Dzisiaj podaje te informacje w czasie przeszlym, gdyz nasz Marco z pewnosci juz nie zyje. Jak poinformowaly ogolnofrancuskie media, na szczycie Everestu stanal on wraz z 2 Szerpami 8 wrzesnia pozniejszym rankiem. Po polgodzinie ruszyl w dol. Niestety wiecej nikt go juz nie widzial. Slad urywa sie na wysokosci 8500 m i nie wiadomo, co sie stalo. Po tygodniu ciszy FFME oglosila komunikat, ze nie ma nadziei na odszukanie chlopaka zywym, nikt go tez serio nie szukal, gdyz w bazie na lodowcu Rongbuk jest wyjatkowo malo ludzi. Nie musze dodawac, jak bardzo Chamonix przezywa te kolejna strate. Zawsze usmiechniety Marco byl postacia ogolnie znana i mial samych tylko sympatykow i przyjaciol.

Kuluar przecina polnocno-zachodnia flanke Everestu, a nazwany zostal imieniem Amerykanina, Thomasa F. Hornbeina, ktory wszedl nim jako pierwszy w r. 1963. W zjezdzie trzeba pokonac 3000 m deniwelacji, ze srednim spadkiem 45-50 stopni. Marco Siffredi, mimo mlodego wieku znany byl z wyczynow surf extreme w Alpach (m.in. 1999 couloir Nant Blanc Aiguille Verte...), mial tez za soba wejscia na 3 osmiotysieczniki, polaczone ze zjazdami na surfie: Cho Oyu jesienia 2000, Everest wiosna 2001 i Shishapangme jesienia 2001. Dwukrotnie nominowano go do Krysztalu FFME -- juz go niestety nie otrzyma.