Zarząd PZA udostępnił nam oficjalne sprawozdanie z zeszłorocznego wyjazdu sportowego w góry egzotycznego Madagaskaru, które publikujemy z niewielkimi skrótami. Oryginalny tekst został zaakceptowany przez Zarząd KW Kraków, który wyjazd zorganizował. (Red.)

Celem wyprawy (19 VIII – 20 IX 2000) były góry Andrigitra w południowej części wyspy. W skład ekipy weszli: Bogusław Fic (kierownik), Waldemar Niemiec, Tomasz Samitowski, Krzysztof Zieliński i Michał Zieliński (KW Warszawa). Góry Andrigitra nie były wcześniej odwiedzane przez polskich alpinistów a naszym zamiarem było poprowadzenie nowej drogi na ścianie Tsaranoro. Do bazy w dolinie o tej samej nazwie dotarliśmy 22 sierpnia 2000. Na początek postanowiliśmy pokonać kilka dróg w rejonie, aby zapoznać się ze specyfiką wspinania w tutejszym granicie. Przeszliśmy następujące drogi (wszystkie w stylu OS):

Do poprowadzenia nowej drogi wybraliśmy prawe ograniczenie 600-metrowej wschodniej ściany Tsaranoro Kely. Na ścianie tej oprócz wymienionej wyżej "Out of Africa" (M. Piola, M. Motto, E. Pellizari i B. Robert) istniały jeszcze dwie wcześniejsze drogi:

Poprowadzenie wybranej przez nas drogi zajęło nam 10 dni, przy czym akcję kilka razy przerywały intensywne tropikalne burze. Ze względu na specyfikę skały (jest ona pozbawiona jakichkolwiek szczelin), cała droga została przebyta z użyciem wiertarki HILTI. Finałowego przejścia "Cucumbers Flying Circus" dokonaliśmy w stylu RP w dniu 8 września 2000 roku. Ogólne trudności techniczne wyceniliśmy na 7+max, 7a obl., zaś poszczególne wyciągi na 5+, 5+, 6b, 6a+, 6c, 7a, 7b+, 7a+, 7a, 7a, 6c, 6b+.

W tym czasie Niemiec i Michał Zieliński poprowadzili nową drogę na znajdującym się w innej części doliny szczycie Le Dondy (2195 m). Ta bez mała 1000-metrowa ściana ma charakter zupełnie inny, niż masyw Tsaranoro. Poprowadzona przez naszych kolegów 24-wyciągowa droga "Tato Tato" (trudności do 6a) jest dopiero trzecią na tym rozległym urwisku. Po ukończeniu swojej drogi, Fic i Samitowski przeszli filar niemiecki Rain Boto na 450-metrowej ścianie Karambony. Ta trudna (7b+) i niebezpieczna droga z 1995 roku – pierwsza w całym rejonie – miała wcześniej tylko jedno powtórzenie (przez zespół hiszpański).

Na zakończenie naszego sprawozdania chcielibyśmy wspomnieć o olbrzymich możliwościach eksplorowania nowych partii ścian w górach Andringitra. Wiele dróg czeka na powtórzenia. W większości są to długie i bardzo trudne technicznie wspinaczki – na szczególną uwagę zasługuje droga tyrolska z r. 1996 nazwana "Gondwanaland" (7b+, 800 m) wiodąca na szczyt Tsaranoro Be. Mamy nadzieję, że nasza działalność obudzi zainteresowanie polskich alpinistów tym przepięknym i tak atrakcyjnym wspinaczkowo – i nie tylko wspinczkowo – rejonem górskim.

Nagroda "Złotego Czekana", zainicjowana przez Groupe de Haute Montagne i początkowo związana z Festiwalem Filmowym w Autrans (członkami pierwszego Jury byli Polacy, Andrzej Zawada i Józef Nyka), z miejsca stała się wydarzeniem o prestiżu międzynarodowym, bowiem nominacje do niej stają się przeglądami osiągnięć należących do sportowych hitów roku. Tym razem obrady Jury (złożonego głównie z działaczy GHM, przewodniczący Paul Keller) jak i uroczystość wręczenia nagrody odbyły się 13 stycznia 2001 przy okazji zawodów lodowych w Argentiere-la-Bessée. Jurorzy mieli trudną pracę, bowiem do nagrody pretendowały następujące wspaniałe realizacje:

Laureatami "Zotego Czekana" tym razem zostali Niemiec Thomas Huber i Szwajcar Ivan Wolf za swoją drogę na Shivlingu (choć gdyby chodziło o nasze typowania, głosowalibyśmy bez wahań za Złotym Filarem Spantika... – J.N.). Droga na Shivlingu otrzymała nazwę "Shiva's Line" (6b i A4 między 6200–6400 m), a jej kluczowe miejsce stanowił 40-metrowy przewieszony mur skalny pod samym wierchołkiem. Relację ze schematem zamieścił miesięcznik "Montagnes Magazine" 10/2000 s. 30–37. Brat Thomasa, Alex Huber, który nie towarzyszył dwójce z powodu choroby, otworzył na Shivlingu własną drogę, nazwaną "Thérapie" (6a+), którą opisał w "VerticalRoc" 7/2000. Współfundatorem nagrody "Zotego Czekana" jest od początku "Montagnes Magazin", a informację o styczniowej imprezie przekazał nam Yves Peysson – remerciements!

W ewidencji Zarządu PZA za rok zeszły (2000) znajduje się kilka wypraw oraz troje indywidualnych wspinaczy z większymi celami himalajskimi. Część z nich korzystała z dotacji Związku, stosunkowo niedużych (od 1000 do 24 000 zł) wobec bardzo wysokich wydatków związanych z realizacją przedsięwzięć wyprawowych. Komisja Sportowa PZA akceptowała programy przedkładane przez organizatorów.

Interesujące osiągnięcia naszych alpinistów znalazły uznanie w Urzędzie Kultury Fizycznej i Sportu, który przyznał kilkunastu osobom wysokie wyróżnienia. I tak w maju 2000 r. Anna Czerwińska otrzymała od Prezesa UKFiS Nagrodę za Wybitny Sukces Sportowy, jakim było wejście na Everest i szczęśliwe zaliczenie Korony Ziemi. W styczniu tego roku Prezes Mieczysław Nowicki przyznał "Nagrody Najwyższej Klasy za Wybitne Sukcesy Sportowe" oraz honorowe plakiety ekipie wyprawy na Grenlandię (Janusz Gołąb, Stanisław Piecuch, Jacek Fluder i Marcin Tomaszewski). Za wejścia na Madagaskarze "Nagrody Średniej Klasy" otrzymali Bogusław Fic, Tomasz Samitowski oraz bracia Krzysztof i Michał Zielińscy. W kategorii juniorów, Prezes UKFiS przyznał Kindze Ociepce dyplom "za zdobycie tytułu mistrzyni świata w konkurencji na trudność podczas Mistrzostw Świata we Wspinaniu Sportowym w Amsterdamie" (por. GS 02/2001).

Instruktor ("professeur") ENSY, Jean-Christophe Lafaille znowu przypomniał o sobie w Chamonix, "wpisując swoje imię w historyczną zachodnią ścianę Petit Dru". Od 12 do 20 lutego 2001 ciężko pracował nad nową drogą, którą wypatrzył rok wcześniej i rozpoczął w towarzystwie Jérôme Arpina. 200 m rozpiętych wówczas lin wykorzystał przy obecnej solowej realizacji. Droga ma w większości charakter "artif" – z kluczowymi odcinkami w górnej części (A4, A5). Biwakował na platforemce na wysokości 2980, 3100, 3230 i 3360 m. Przez kilka dni był bez łączności z "ziemią", zgubił bowiem telefon, w który śmiałym manewrem zaopatrzył go potem pilot helikoptera. Przedostatniego dnia rozszalała się wichura 60 km/h, która zmusiła go do ucieczki na końcówkę starej drogi, wychodzącej z północnej ściany. Szczyt 3733 m osiągnął 20 lutego około południa. "Udało mi się zrobić drogę wyjątkową – mówi – tak pod względem estetyki, jak i trudności, stylem i atmosferą przypominającą słynne drogi na El Capitanie." W r. 1995 Lafaille wsławił się 15-dniowym raidem, w którego trakcie przeszedł 10 słynnych ścian alpejskich, w tym 9 północnych (m.in. Eigeru, Matterhornu, Grandes Jorasses).

19 grudnia zmarł Pierre Allain, grand seigneur alpinizmu francuskiego i jedna z największych jego postaci z lat międzywojennych. W dniu 7 stycznia ukończyłby 97 lat. Urodził się w Mirabeau i należał do kilku prekursorów boulderingu – to on był jednym z czołowych eksploratorów Fontainebleau, gdzie wsławił się długimi łańcuchówkami technicznych dróg. Był przeciwnikiem hakówek i innych sztucznych pomocy. Alpiniści pamiętają jego śmiałe realizacje, takie jak direttissima południowej ściany La Meije czy północna ściana Petit Dru (z Jeanem Leiningerem), za którą otrzymał wysokie odznczenie państwowe (1935). Z Leiningerem przeszedł też wschodnią ścianę Dent du Caiman, do niego należy drugie przejście grani Hirondelles – z dużymi nowymi wariantami. W r. 1936 uczestniczył we francuskiej wyprawie w Karakorum i próbie wejścia na Gasherbrum I (Hidden Peak). W 1938 atakował Filar Walkera na kilka dni przed Cassinem. Był racjonalizatorem sprzętu górskiego, m.in. wynalazcą "nogi słonia". Jego mały warsztat w Uriage produkował rocznie do 30 000 znanych na całym świecie karabinków. Od r. 1934 był członkiem Groupe de Haute Montagne, kóra napisała w nekrologu, że oto odchodzi une figure unique de l'alpinisme français.

Festiwal Filmów Górskich w Banff uczcił swoje 25-lecie (już! – kiedy te lata przeleciały?) wydaniem tej eleganckiej choć raczej niskobudżetowej księgi, o której ostatnio dużo się mówi na świecie. Na treść dzieła (poza zwięzłą historią Festiwalu – ss. 240–251) składają się eseje przeszło 30 autorów – jeden w drugiego asów z górnej półki alpinizmu światowego, dość wymienić Boningtona, Cassina, Scotta, Junko Tabei, Catherine Destivelle, Lynn Hill, Kitty Calhoun, Hillary'ego, Childa, Messnera, Viestursa, Breashersa – na dobrą sprawę należałoby wyliczyć wszystkich, tak wyrównana jest bowiem ich sportowa klasa. Zgodnie z podtytułem książki, autorzy zerkają w przyszłość i próbują prognozować kierunki rozwoju alpinizmu, głównie jednak piszą o tym, co już było, a ich indywidualne ścieżki górskie i ich przemyślenia łączą się w żywą historię wielkiego alpinizmu zachodniego (także skałkowego) na przestrzeni minionego półwiecza. Wszyscy spowiadają się z tego, co popycha ich w góry i co skalno-lodowe światy dla nich znaczą, powtarzają też zapewnienia, że w górach szukają symbiozy z naturą i wewnętrznych przeżyć, nie zaś poklasku i brylowania w mediach, co przyjąć trzeba z wyrozumiałym uśmiechem, gdyż działalność publiczna wszystkich jaskrawo przeczy tym deklaracjom. W książce uderza brak reprezentacji Francji – poza Destivelką nie ma nikogo, brak też Niemców i tak ostatnio aktywnych Hiszpanów, nie wspominając już o Japończykach (tylko Junko Tabei) czy zupełnie nieobecnych Rosjanach. Słowenię reprezentuje Silvo Karo, Polskę – Krzysztof Wielicki, artykułem zatytułowanym "The Crown of the Himalaya" – autobiograficznym, lecz mocno zaznaczającym pozycję Polski w tej światowej panoramie alpinizmu. Artykuły zdobią wspaniałe portrety wszystkich autorów, wykonane w ciągu lat przez nadwornego fotografika Festiwalu, Craiga Richardsa, pozowane, a jednak bardzo prawdziwe. Książkę przysłał nam z miłą dedykacją Andrzej Nowacki – wyjątkowo utrafiony upominek! (jn)